********توجه ********
مطلب نمک در احادیث تماما توسط گروه نمک پاینده جمع آوری و در اینجا ارائه شده است لذا هرگونه کپی برداری یا تغیر محتوی و متون به جهت سوء استفاده و عدم ذکر منبع (نمک پاینده ) جرم بوده و پیگرد قانونی خواهد داشت
***************************************
سخن امام رضا درمورد نمک ( نمک در احادیث )
امام هشتم ما امام رضا درباره خواص نمک و خصوصیتهای نمک از قول پدران گرامی خویش حضرت محمد (ص)(خاتم پیامبران که درود خدا براو و خاندان او ) خطاب به حضرت علی می فرمایید : بر تو باد نمک ، زیرا در نمک و در آن شفای هفتاد درد و بلا است که کمترین و کوچکترین بلاها در آنها جذام ، پیسی و دیوانگی است
حضرت محمد (ص) درخصوص روش مصرف نمک میفرماید :
رسول گرامی اسلام حضرت محمد مصطفی (ص) درخصوص اینکه درابتدای غذا نمک مصرف کنید و دراتمام غذا نیز نمک نوش جان کنید میفرمایند که : “هر کس غذای خود را با نمک آغاز کند و با نمک به پایان ببرد، از 72 درد – که جذام و بَرَص(پیسی) از آن جمله است – در امان میماند.
حضرت علی امام اول شیعیان درمورد نمک و اغاز غذا با نمک :
امام علی(ع) میفرمایند: “غذای خود را با نمک آغاز کنید. اگر مردم آنچه را در نمک هست می‌دانستند، آن را بر تریاقِ تجربه شده برمیگزیدند، هر کس غذای خود را با نمک آغاز کند، 70 درد و نیز دیگر دردهایی که فقط خداوند از آنها آگاه است، از او می‌رود2”.
امام باقر(ع) نیز فرمودند: “پروردگان بزرگ در یک روز که قوم ایشان بشدت مریض بودن به موسی بن عمران علیهالسلام امر کرد که: « ای موسی بن عمران به تو تکلیف شده است که به طایفهات بفرمای که (غذای خود را) با نمک آغاز کنند و با نمک به پایان ببرند، وگرنه جز خویش را نکوهش نکنند»3”.
امام کاظم(ع) درخصوص برکت : “سفره‌ای که در آن نمک نباشد، بیبرکت است. آغاز کردن غذا با نمک، برای تندرستی، بهتر است4”.
پیامبر خدا(ص): “در سفارشهای ایشان به امام علی(ع): ای علی! غذا را با نمک، آغاز کن و با نمک، پایان ده؛ چه، هر کس غذای خویش را با نمک آغاز کند و با نمک پایان دهد، از 72 نوع از انواع بلا که جذام، دیوانگی و پیسی از آن جمله است، به دور باشد5”.
همچنین پیامبرگرامی اسلام در باره اینکه کدام خوردنی است که از 70 بیماری جلوگیری میکند؟ میفرمایند: “خداوند عز و جل به موسی بن عمران، وحی فرستاد که: «غذا را با نمک، آغاز کن و با نمک، پایان ده؛ چرا که در نمک، درمان 70 درد است که کمترین آنها، دیوانگی، جذام، پیسی، گلودرد، دنداندرد و شکم درد باشد6”.
در روایات و داستان های افسانه ای و دینی و مذهبی فراوانی به خوردن نمک قبل و بعد از غذا سفارش شده است . این قبیل سفارشات که به نحوه مصرف نمک در موقع غذا تاکید کرده اند گویا در نظر اول اینگونه دیده میشود که با تحقیقات و علم جدید پزشکی در تضاد است که خوردن نمک را سبب پدید آمدن یا استمرار برخی بیماری‌ها معرفی کرده‌اند. چند راه حل برای رفع این اختلاف سلیقه و علم مطرح شده است:
1- نوع غذاها و خوراک مردم در دوره ی معاصر با خوراکی های زمان های قدیم فرق میکند ،
ازطرفی نمک طبیعی با نمک تصفیه شده تفاوت داشته و دارد ، تفاوت میان شورخواری و خوردن نمک در ابتدای غذا، تشکیک در پژوهش‌های نوین و مضر شمردن نمک، از جمله این راه حل‌هاست.
ازطرفی دراین خصوص وباتوجه به مقاله گروه کارخانجات نمک پاینده و با توجه به رفتار امام رضا (علیه السلام) امام هشتم ما شیعیان در خراسان و خوردن سرکه به جای نمک در ابتدای غذا، نتیجه گرفته شده است که روایات مربوط به سفارش خوردن نمک،مشخصا درخصوص منطقه‌ی جغرافیایی گرم سیری حجاز و عراق هستند. و با کمی تامل که از سوی گروه تحقیقاتی نمک پاینده صورت گرفت کاملا مشخص و هویدا است که در خراسان که از نظر آب و هوا منطقه‌ای معتدل به شمار می‌رود، امام رضا (علیه السلام) خوردن سرکه را بر خوردن نمک ترجیح می داده‌اند.پس آیا این مهم قابل تفکر نیست که خوردن نمک که از سوی امامان و پیامبران دران زمان سفارش میشد به منطقه و محل زندگی و گرمسیر بودن و معتدل بودن وابستگی داشته است ؟
براساس نظریه وو تحقیقات میدانی گروه تحقیق و … میتوان فضای ان زمان و محل زندکی ان زمان درموقع صدورروایات مصرف نمک را مورد بررسی قرارداد و شاید واقعا این احادیث با علم روز پزشکی درخصوص مصرف نمک هیچ تضادی نداشتن برای روشنتر شدن این پرسش گروه نمک پاینده تحقیقات بیشتری را انجام داده و بررسی های ذیل را مکتوب کردیم تا شما خواننده محترم امکان مطالعه بیشتر و نتیجه گیری منطقی تری داشته باشید
برای گروه تحقیقاتی نمک پاینده با پیگیری های بعمل امده مشخص شد که اصولا احادیث معصومان (علیه السلام) در پاسخ به نیاز و یا سؤال خصوصی یا عمومی، پا به عرصه‌ی وجود گذاشته‌اند. شرایط و زمان و مکان حاکم موقع تعریف روایات در بردارنده‌ی قرینه‌های گوناگون بوده که به حدیث، معنایی خاص می‌بخشیده است. گاه محیط جغرافیایی القای معارف امامان، در سیطره‌ی اعتقاد یا باوری خاص بوده و یا فرهنگ عمومی حاکم بر جامعه، بر آن تأثیرگذار بوده است، هم چنان که ویژگی‌های زمانی، مکانی، فرهنگی، اجتماعی، اقتصادی، تاریخی و حتی سلایق متفاوت مخاطبان، هر یک قرینه‌ای برای معنای مراد محسوب می‌شوند.
مسلما همگان میدانیم که فهم دقیق و همه جانبه روایات اهل بیت(علیه السلام)، بی شک نیازمند آشنایی با مهارت‌های فراوانی است که یکی از آنها شناسایی قرینه‌های موجود در دوره‌ی صدور روایات است. زیرا منطقا زمان و اسباب صدور حدیث، مکان صدور و زمان صدور آن از مهمترین قرینه‌های تأثیرگذار است که از مجموعه آنها را گروه نمک پاینده با عنوان «فضای صدور حدیث» نام گذاری میکند
براساس نظر محققیقن و کارشناسان مربوطه که به مجموعه نمک پاینده درراستای این مقاله کمک کردن مشخصا شناختن فضای صدور حدیث یعنی همان زمان و مکان واسباب آن زمان و در لحظه صدور حدیث محترم نیاز مند این مهم است که موارد و ویژگی های زیر را آشنائی داشته باشیم
-اولین نکته سوئال آن مخاطب در آن زمان و حتی مشخصات محوری و علت پرسش ایشان ؛یعنی پرسش کننده در آن زمان چه شخصی بوده و درچه شرایطی و به چه هدفی داشته و خود ایشان چه منطق و. مذهب … داشته
-دومین مطلب مهم قدرت درک و فهم مطالب باتوجه به میزان سطح اگاهی ان زمان و نیاز فرهنگی یا اجتماعی جامعه و مخاطب میباشد
-اصول مقدماتی و پیش‌فرض‌های جامعه‌ی و محل زندگی مخاطب؛
– رویه و اخلاق و آئین و عادتهای معمول و عرف مردمان آن منطقه؛
-این نکته که فهم و سلیقه و تمایلات و انگیزه های آن مخاطبانچگونه بوده و آیا هدف از صدور احادیث حتی بجز پاسخ راهنمائی هم بوده است ؟
– قوانین و محدودیتها و امکانات آن زمان در کنار نظام حاکم آن موقع یکی از مهمترین گزینه ها است
-ودر آخر آب و هوا و محیط جغرافیایی و گرم و خشک و معتدل و … و … نیز تاثیر پررنگی در پاسخ و حدیث میتوانسته داشته باشد
در ضمن این نکته قابل توجه نیز وجود دارد که جایگاه خاص امام رضا (علیه السلام) در میان ائمه به سبب داشتن فضایی متفاوت از آنان، نیازمند توجه و تأمل است. امام (علیه السلام) در سال های آخر عمرمبارک خویش، در مکان و جغرافیایی متفاوت از جغرافیای امامان پیشین زندگی مبارک خود را سپری کرده است . بی شک آن حضرت برای رسیدن به این مکان، مسافتی طولانی و دشوار که بیش از 3500 کیلومتر از مدینه تا مرو بوده را پیموده و با مخاطبان جدید از فرقه‌ها و نحله‌های گوناگونی مواجه بوده که پرسش‌ها و نیازهای جدید یا متفاوتی داشته‌اند.
مقام و موقعیت امام رضا (علیه السلام) به عنوان ولی عهد خلافت اسلامی نیز جایگاهی ویژه بوده است که هم به اثرگذاری بیشتر معارف رضوی منجر شده و هم شخصیت والای امام رضا (علیه السلام) را در قبل و بعد از ولایت عهدی به مردمان نمایانده است. همین تفاوت زمانی و مکانی، سبب روشن شدن زوایای معرفتی برخی از روایات پیشین در مباحث اعتقادی (همانند توحید و امامت)، فقهی و اجتماعی گشته است.
مسلما و بدون شک مجموعه احادیث و روایات خوردن و مصرف نمک در ابتدا و قبل از انجام غذا، از مجموعه روایاتی است که بررسی و تفکر و فضای صدور روایت رضوی، مسلما فهم برترو بالاتری از آن ارائه میدهد.
گروه نمک پاینده معتقد است که تفسیر و تفصیل و بررسی بیشتر مراد از این روایات، نیازمند بررسی بیشتر و کارشناسانه تر است که گروه نمک پاینده در این مقاله در پی رسیدن به آن است. تا موضوع و گاها تضاد بین احادیث در خصوص نمک را با علم جدید پزشکی مقایسه و به دلیل منطقی برسد
مصرف نمک مخصوصا درهنگام قبل از شروع غذا و بعد از اتمام غذا، در روایات و احادیث و داستانهای فراوانی توصیه شده و برای سلامتی بدن واز بین بردن بیماری‌ها، مفید نامیده شده است.
ثقة‌الاسلام کلینی(که خداوند رحمتش کند ) در کتاب شریف الکافی، فصلی را به ستایش نمک اختصاص داده و ده روایت را از اهل بیت گزارش کرده است.
گروه نمک پاینده اما دراین مقاله فقط دو حدیث از این مجموعه را گزارش میکند:
1. قَالَ رَسُولَ اللهِ (صلی الله علیه و آله و سلم) لِعلِی (علیه السلام): «یا عَلِی! افتَتِح طََعامَک بِالمِلحِ وَ اختِم بِالمِلحِ، فَإنَّ مَنِ افتَتَحَ طَعَامَهُ بِالمِلحِ وَ خَتَمَ بِالمِلحِ، عُوفِی مِنِ اثُنَینِ وَ سَبعِینَ نَوعاً مِن أَنوَاعِ البَلاَءِ مِنهُ الجذَامُ وَ الجنُون وَ البَرَصُ»؛
پیامبر خدا (صلی الله علیه و آله و سلم) امام علی (علیه السلام) فرمود: «ای علی! غذا را با نمک، آغاز کن و با نمک پایان ده، چرا که هر کس غذای خویش را با نمک آغاز کند و با نمک پایان دهد، از هفتاد و دو نوع از انواع بلا که جذام، دیوانگی و پیسی از آن جمله است، به دور باشد».
2. مُحَمَّدِبنِ مُسلِمٍ عَن أَبِی عَبدِاللهِ (علیه السلام) قَالَ: قَالَ أَمِیرُالمُؤمِنیِنَ (علیه السلام): «ابدَءُوا بِالمِلحِ فِی أَوَّلِ طَعَامِکُم، فَلَو یعلَمُ النَّاسُ مَا فِی المِلحِ لَاختَارُوهُ عَلَی الدَّریاقِ المُجَرَّبِ»؛ (4)
امام صادق (علیه السلام) میفرماید: امیرالمؤمنین (علیه السلام) فرمود: «غذای خود را با نمک آغاز کنید. اگر مردم آنچه در نمک است، می‌دانستند (فایده نمک)، آن را بر داروی تریاک مجرب (5) نیز مقدم می‌کردند.
مرحوم شیخ حر عاملی نیز در کتاب وسائل الشیعه، فصلی را برای روایات استحباب خوردن نمک در آغاز و انجام غذا تعیین و در آن، پانزده روایت را نقل کرده است. (6) با استناد به این روایات، فقیهان بسیاری به استحباب خوردن نمک در آغاز و پایان غذا فتوا داده‌اند. (7) فقیهان معاصر نیز در رساله‌های عملیه‌ی خویش، در آداب خوردن و آشامیدن، خوردن نمک را در اول و اخر غذا مستحب دانسته‌اند. (8)
و اما بازهم مطلبی که هدف اصلی این مقاله را پوشش میدهد و گروه نمک پاینده سعی دارد درهمین چهارچوب حرکت کند موضوع مهم
تعارض ظاهری روایات نمک با دست‌آوردهای نوین پزشکی
همه ما تقریبا میدانیم که این روزها پزشکان و متخصصان بهداشت و تغذیه، مقدار مصرف کم و کمتر نمک را سفارش میکنند اما مصرف کم نمک را نیز برای بدن لازم می‌دانند، ولی به شدت تأکید میکنند که مصرف زیاد نمک باعث به وجود آمدن بیماری‌هایی چون فشار خون، سکته‌ی قلبی، پوکی استخوان، بیماری های کلیوی و … می‌گردد
ازطرفی مشخصا به گفته‌ی پزشکان، مقدار نمک مورد نیاز بدن، شش گرم در شبانه روز است یعنی هرانسان میبایست به صورت میانگین روزانه 6گرم نمک مصرف کند و به همین سبب مصرف کمتر نمک میتواند و البته صددرصد به بدن آسیب میرساند و حتی اسیب های جبران نشدنی میرساند، پس این نکته مشخص است که اگر مصرف زیاد و بیشتر از حد و میزان مورد نیاز بدن به بدن زیان وارد خواهد کرد .مصرف کم آن نیز خطرناک است از این رو توصیه‌های پزشکی بر کاهش مصرف نمک تأکید دارد.ولی هرگز عدم مصرف نمک را تجویز نمیکنند
این تضاد بین متون دینی و احادیث و روایت ها و ازطرفی علم و دست آوردهای علمی سبب شده است که متدینان و دین‌گرایان، دچار سرگردانی میان این دو گروه از آموزه‌ها شوند و به دنبال راه حلی برای جمع میان آنها باشند. از یک سو، روایات ستایش نمک و نمک‌خواری، فراوان است و قابل چشم‌پوشی نیست و از جانب دیگر، پرهیز دادن پزشکان به ویژه برای کودکان و کهن‌سالان، بسیار است و کنار نهادن آن با سیره‌ی عقلانی منافات دارد. بنابراین جست‌و‌جوی وجه میان این آموزه‌ها، دغدغه‌ی متدینان محسوب میشود.
دریان خصوص که هدف اصلی گروه نمک پاینده از این مقاله را میسازد نمک پاینده سعی کرده با جمع اوری مطالب و مستندات و بررسی های لازم به بعضی از راهکارهای منطقی این تضاد اشاره کند
بعضی از راه حل‌های مطرح شده از این قرار است:
تعدادی از محققین و دانشمندان و همچنین دین گرایان نوع و روش زندگی و غذاها و خوراکی‌ها و مقایسه ان بین دو زمان گذشته و عصر حال را عامل این تفاوت دانسته و اعلام میشود که در زمانهای قدیم ، به علت عدم امکان نگه‌داری غذا مثل سردخانه و یخچال و …. ، استفاده از غذاهای تازه در جوامع سنتی رواج داشت که مسلما این غذاهای تازه در درون خود، نمک کمی داشته اند داشت. به همین علت نیاز به مصرف نمک مورد نیاز بدن، همراه غذا احساس میشد ضمن انکه نمک بعنوان طعم دهنده و خوشمزه تر کننده نیز بکار میرفته مثل همین زمان . اما در عصر معاصر بی شک حجم زیاد نمک پنهان در غذاهای فرآوری شده، کنسرو شده و با دوره‌ی مصرف طولانی، سبب شده است که بدن انسان بیش از مقدار مورد نیاز خود، نمک دریافت کند. به ادعای این گروه، اکنون ما حدود 10 تا 20 برابر مقدار مورد نیاز بدن، نمک مصرف می‌کنیم که 80% آن به صورت نمک نهفته در غذاهای آماده است و فقط 20% آن را در هنگام پخت غذا یا خوردن غذا مصرف می‌کنیم. (11) از این رو توصیه به مصرف نمک در دوره ی ما صحیح نیست.
2. گروه دیگر تفاوت نمک طبیعی و نمک فرآوری شده را به عنوان تفاوت موضوع دو گروه از گزاره‌ها مطرح کرده‌اند. از منظر این گروه، نمک طبیعی – همانند نمک دریا – در بردارنده ی انواع مواد معدنی دیگر همانند منیزیم و پتاسیم است که از رسوب نمک در درون بدن جلوگیری میکند، در حالی که نمک تصفیه شده تنها در بردارنده‌ی نمک یا Nacl است و مواد معدنی مفید دیگر را از دست داده است. از این رو سفارش روایات به استفاده از نمک قبل و بعد از غذا، ناظر به نمک سنتی و تصفیه نشده است و منع پزشکان از مصرف زیاد نمک که بر اساس پژوهش‌های نوین مطرح شده است، ناظر به نمک تصفیه شده در دوره‌ی معاصر است. اثبات ادعای این افراد، نیازمند پژوهش‌های بیشتر پزشکی است.
3. احتمال دیگر – که معقول و شایسته‌ی تدبر است – توجه دقیق‌تر به ظرافت‌های موجود در روایات است. مجموعه روایات موجود، شورخواری را توصیه نمی‌کند، بلکه تنها به نمک خوردن پیش و پس از غذا اشاره دارد. نمک سبب ضدعفونی شدن محیط دهان گشته، از سرایت آلودگی‌های میکروبی به محیط گوارش جلوگیری میکند. از این رو تنها شور کردن محیط دهان در هنگام خوردن غذا توصیه شده است، ولی خوردن نمک فراوان، مد نظر روایات نیست.
4. گروهی با استناد به برخی پژوهش‌های پزشکی شاذ، استفاده از نمک را مفید دانسته و حتی دستور به کم کردن مصرف نمک را توطئه‌ای استکباری برای مریض کردن مردم، فروش داروها و طبابت غربی می‌دانند. (12)
5. احتمال دیگر آن است که روایات توصیه به خوردن نمک، ناظر به محیط صدور آن، یعنی محیط گرم حجاز و عراق باشد. محیط جغرافیایی صدور روایات، محیطی گرم و سوزان بوده که تعریق و دفع آب از بدن در آن محیط، فراوان بوده است. همراه با تعریق، مقدار زیادی از نمک موجود در بدن نیز دفع میشود و بدن انسان، دچار کاهش نمک مورد نیاز خویش می‌گردد. از این رو در آن محیط و فضاهای مشابه آن، نیاز به مصرف نمک بیشتر احساس میشود، چنان که امروزه نیز پزشکان در ایام حج و عمره در تابستان، همین توصیه را به زائران حاضر در مکه و مدینه مطرح میکنند.
- وجه رفع تعارض ظاهری
روایات موجود در مصادر حدیثی شیعه، احتمال پنجم را تقویت میکند وعامل فضای صدور را در توصیه به خوردن نمک، دخیل می شمارد. به عبارت دیگر، این روایات، دستورالعملی برای مردمان آن دیار است که به سبب تعریق، نمک بدن آنان کاهش یافته است. بهترین نمونه برای تقویت این احتمال، رفتار امام رضا (علیه السلام) در خراسان است. محمد بن علی همدانی می‌گوید:
إنَّ رَجُلاَ کانَ عِندَ الرَّضا (علیه السلام) بِخراسانَ. فَقُدَمَت إلَیهِ مائِدَةُ عَلَیها خَلٌّ و مِلحٌ، فَافَتَتَحَ (علیه السلام) بِالخَلَّ. فَقَالَ الرَّجُلُ: جُعِلتُ فِداکَ! امَرتَنا أن نَفتَتِحَ بِالمِلحِ! فَقالَ: «هذا مِثلُ هذا – یعنی الخَلَّ – و إنَّ الخَلَّ یشُدُّ الذِّهنَ و یزیدُ فِی العَقل»؛ (13)
مردی در خراسان نزد امام رضا (علیه السلام) بود. در این هنگام، نزد امام سفره‌ای گستردند که در آن سرکه و نمک بود. امام (علیه السلام) با سرکه آغاز کرد. آن مرد گفت: فدایت شوم! به ما فرموده‌ای که با نمک آغاز کنیم! فرمود: «این (سرکه) همانند آن (نمک) است. سرکه، ذهن را استحکام می‌بخشد و عقل را افزون میکند.»
پرسش راوی و رفتار امام رضا (علیه السلام) میتواند تعارض ظاهری موجود در متون را بر طرف کند. پیامبر (صلی الله علیه و آله و سلم) و ائمه‌ی پیشین (علیهم السلام) که در مناطق گرمسیر حجاز و عراق زندگی می‌کردند، به مردمان آن منطقه توصیه به خوردن نمک همراه با غذا داشتند. این دستور یک توصیه‌ی طبی بود، زیرا نیاز آن مردمان به نمک برای فعالیت سالم بدن، بیش از نیاز دیگر مردمان است.
در میان امامان، تنها امام رضا (علیه السلام) در منطقه‌ای معتدل و غیر گرمسیری زندگی می‌کرد. بیشتر مدت اقامت دو سال و نیمه‌ی امام (علیه السلام) در خراسان، در منطقه‌ی مرو بوده است که در شمال خراسان قرار دارد و از دمای محیطی پایین‌تر از حجاز و عراق برخوردار است. در این شهر و منطقه، تعریق بدن انسان بسیار کمتر از مناطق گرمسیری است و از این رو نیاز طبیعی بدن به نمک برای انجام فعالیت‌های روزمره‌ی خویش، کاهش می‌یابد. بدین سبب با وجود آن که نمک و سرکه در سفره وجود داشته است، امام رضا (علیه السلام) از سرکه استفاده کرده و از فواید آن سخن گفته‌اند و نمک را کنار نهاده‌اند. به عبارت دیگر، توصیه به خوردن نمک در روایات، به عنوان یک توصیه‌ی کلی فرازمانی و فرامکانی مطرح نشده و قضیه‌ی حقیقیه محسوب نمیشود، (14) بلکه قضیه‌ای خارجیه است که ناظر به زمان یا مکان خاص است، اگر چه موارد در برگیرنده‌ی آن، افراد فراوان موجود در آن منطقه هستند.
تشابه میان سرکه و نمک در ضدعفونی کردن محیط دهان نیز باید مورد توجه قرار گیرد؛ یعنی تمیز کردن دهان از آلودگی‌های محیطی، امری لازم و ضروری است، ولی توصیه به خوردن نمک به سبب ویژگی‌های محیطی منطقه‌ی حجاز و عراق بوده است. سخن امام رضا (علیه السلام) در عبارت «هذا مثل هذا» نیز اشاره به کارکرد یک‌سان سرکه و نمک در آغاز و انجام غذا دارد، ولی با این وجود امام رضا (علیه السلام) نمک را کنار نهاده و سرکه مصرف کرده‌اند و همین امر سبب پدید آمدن پرسش برای راوی شده است. روایات دیگری نیز درباره ی سرکه وجود دارد که حاکی از عملکرد مشابه آن با نمک است، ولی چون مکان و زمان صدور آن معلوم نیست، نمی‌تواند ملاک تمایز را تبیین کند.
اگر این نکته پذیرفته شود، اختلاف و تعارض ظاهری اولیه میان متون دینی و دست آورد تجربی پزشکی نوین برطرف خواهد شد، زیرا روایات فراوان نمک‌خواری، ناظر به محیط گرمسیری است که تعریق بدن در آن، سبب کاهش نمک مورد نیاز بدن میشود، ولی آزمایش‌های پزشکی، ناظر به مناطق غیرگرم‌سیری و متعارف است که به سبب کمبود تعریق بدن، استعمال نمک قبل و بعد از غذا، سبب رسوب نمک در بدن میشود.
برخی از فقیهان در جمع بین روایات نمک یا سرکه خوردن قبل از غذا، میان آنها جمع کرده و روایات را حمل بر تخییر کرده‌اند. (15) با توجه به نکته‌ی ذکر شده، استنتاج فقیهان نیز محتاج تأمل است، زیرا آنها هر روایت را قضیه‌ی حقیقیه‌ای دانسته‌اند که حکم را برای موضوع کلی اثبات کرده است، در حالی که بر فرض وجود تفاوت فضای صدور که از روایت امام رضا (علیه السلام) و مکان صدور آن استفاده میشود، هر روایت ناظر به مکان خاصی است، نه آن که ما در هر مکان بتوانیم به یکی از دو گروه روایت عمل کنیم.
از جانب دیگر، روایات توصیه کننده به خوردن نمک، روایاتی طبی است و ناظر به آثار خارجی و تکوینی نمک در سوخت و ساز بدن است. بنابراین روایاتی ارشادی تلقی می‌شوند که با روایاتی مولوی، یعنی اعتبارات شرعی تفاوت اساسی دارند. از این رو توصیه به خوردن نمک را نمی‌توان به عنوان استحبابی شرعی تلقی کرد، بلکه توصیه‌ای بهداشتی است که هر کس آن را انجام میدهد، اثر تکوینی آن را می‌یابد و اگر بدان عمل نکند، از فواید آن بی‌نصیب است. از این رو احتمال ترتیب ثواب یا عقاب بر آن بعید است.
خلاصه‌ی سخن آن که روایات توصیه به خوردن نمک در آغاز و انجام غذا، ناظر به توصیه‌ای پزشکی است که در زمان خود و در مکانی همانند مکان صدور، معنا می‌یابد. این روایات به معنای شورخواری نیست، بلکه تنها پیش و پس از غذا را در نظر دارد. محیط گرم و داغ حجاز، زمینه‌ی صدور این سخنان را تبیین میکند، اگر چه نوع خوراکی‌های دوره‌ی کهن و گونه‌ی نمک موجود در آن دوره نیز می‌باید مورد توجه قرار گیرد. همه‌ی وجوه ذکر شده، تأثیر زمان در فهم روایات را نشان میدهد.
‘گروه نمک پاینده در پایان باتوجه به احادیث و فرمایشات پیامبر اکرم و امامان و بزرگان دین و روایت های موجود برخی از کاربردهای نمک را از بین این متون استخراج کرده و دراین مقاله جهت مطالعه دراختیار علاقه مندان قرار میدهد
**توجه *** مسلما بدن انسانها در بعضی از شرایط با یکدیگر متفاوت بوده و ضمن توجه به مطالب فوق و تضاد تاکید مصرف نمک در دین با علم پزشکی نوین در نهایت گروه نمک پاینده توجه و رعایت دستورالعمل های پزشکی را الزاما ضرروری دانسته و هیچ توسعه یا سفارشی به عدم رعایت یا رعایت بعضا روایتهای موجود نداشته است *****
-1-آیا میدانید طبع نمک گرم و خشک است و مسلما مصرف ادویه و چاشنی وغذاهای که طبع گرم وخشک دارند برای کدام مناطق مفید است ؟
2 -سفارش شده که برای تحریک بزاق و اشتها قبل از شروع غذا کمی نمک میل کنید البته این موضوع در خصوص تحریک بزاق مصرف نمک پایه علمی دارد.
.۳-ماساژدرمانی با نمک که برای ساکت شدن درد مفاصل نمک را با آب نارنج مخلوط نموده و روی مفاصل بمالید البته گروه نمک پاینده مقاله ای کاملا علمی و تخصصی درخصوص نمک درمانی تهیه نمودهخ که درسایت موجود است.
.۴- مسواک زدن با آب نمک که گذشته تا امروز رواج دارد و بوی بد دهان را از بین برده و میکروب را باتوجه به خاصیت گند زدای و میکروب کشی و همچنین چربی زدائی یکی از بهترین گزینه های ممکن برای مسواک دهان است.
.۵-خوردن زیاد نمک باعث کم شدن شهوت می گردد هرچند خوردن زیاد نمک خطرناک و اسیب رسان است اما این موضوع نیز قابل تامل است.
.۶- یکی از مزیت های مهم که اتفاقا در کویر و جنگل کاربرد داشته این است که محل گزش عقرب را با آب نمک کمپرس کنید
۷-برای دفع کرم یا زالوی خورده شده در گلو سرکه نمک و آبلیموی ترش را غرغره کنید.
۸-برای سرباز کردن دمل نمک پنیر و عسل را به صورت ضماد بگذارید.
۹- روایت است این موضوع که امام صادق(ع) فرموده اند: یکی از را های ازبین بردن لک و پیس صورت این است که روی لقمه خود نمک بپاشانید.
.۱۰- مصرف نمک البته به اندازه طبیعی آن و نوعی نمک خاص باعث باز شدن رنگ و رخسار می شود.
12-دندان های که براثر خوردن میوه های ترش کند شده اند با مزمزه کردن آب نمک کندی آنها از بین می رود.
.۱3 -اگر نمک را با گوشت هندوانه ابوجهل مخلوط کنیم به زخم های جلدی بمالید از بین می رود.
14-برای فروکش کردن ورم نمک را با آرد جو و پونه مخلوط کرده بصورت ضماد بگذارید.
15–غذای شور باعث لاغری می گردد و زیاد خوردن نمک باعث تولید سودا می شود.
16-موضوع نمک درمانی و ماساژ نمک و پوست صورت که البته این روزها زیاد شده و ز طریق مجموعه نمک پاینده میتوناید اطلاعات بیشتری اخذ کنید موضوع استفاده از نمک برای رفع چین و چروک صورت است دراین مورد بهتراست صورت را با محلول آب سرد و نمک مالش دهید و البته نمک الزاما از نوع نمک با آنالیز بین 98% به بالا بدون ید و انتی کیک و منیزیم نزدیک به صفر.
17-یکی از خواص باارزش نمک چربی زدائی آن است پس در نتیجه شتشو با آب نمک باعث میشود به از بین رفتن خال های سیاه پوست چرب کمک کند.
18- میگویند اگر نمک را با عسل مخلوط کرده و به محل درد بمالید برای درمان نقرس خوب است.
19-اما بدانیم از یکی از خواص بد و خطرناک نمک و اینکه خوردن نمک زیاد طول عمر را کم می کند.
20- گفته شده نمک دریا برای کسانی که ورم پروستات دارند مفید است البته نمک دریای تسویه شده سالم نه این نمک های دریای موجود که همکی بدون مجوز هستند.
21-نمک از نوع خاص آن با آنالیز مخصوص ( میتوانید از گروه نمک پاینده اطلاعات بگیرید ) خشکی پوست را برطرف می کند۲۴ و این همان نمک حمام است.
22نمک یددار باعث رشد سلولهای مغز میشود و ضریب هوشی را بالا می برد.
23-خوردن نمک یددار باعث پیشگیری از نواقص مادرزادی می شود/ از سکته مغزی جلوگیری میکند. باعث میشود تا حدودی سرطان سینه و تیرویید را پیشگیری کند
24-ان دسته از افرادی که فشار خون ندارند و اتفاقا فشار پایین داشته میتوانند به صورت موقت و تا قبل از رسیدن به پزشک اگر مبتلا به تپش قلب هستند از نمک یددار استفاده کنند تا حدودی خوب است اما مصرف زیاد و درازمدت ان سفارش نمیشود